Tiếng Việt
(Lưu Quang Vũ)
Tiếng Việt gọi trong hoàng hôn khói sẫm
Cánh đồng xa cò trắng rủ nhau về
Có con nghé trên lưng bùn ướt đẫm
Nghe xạc xào gió thổi giữa cau tre.
Tiếng kéo gỗ nhọc nhằn trên bãi nắng
Tiếng gọi đò sông vắng bến lau khuya
Tiếng lụa xé đau lòng thoi sợi trắng
Tiếng dập dồn nước lũ xoáy chân đê.
Tiếng cha dặn khi vun cành nhóm lửa
Khi hun thuyền, gieo mạ, lúc đưa nôi
Tiếng mưa dội ồn ào trên mái cọ
Nón ai xa thăm thẳm ở bên trời.
“Đá cheo leo trâu trèo trâu trượt”
Đi mòn đàng dứt cỏ đợi người thương
Đây muối mặn gừng cay lòng khế xót
Ta như chim trong tiếng Việt như rừng.
Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói
Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ
Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa
Óng tre ngà và mềm mại như tơ.
Tiếng tha thiết, nói thường nghe như hát
Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh
Như gió nước không thể nào nắm bắt
Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh.
Dấu hỏi dựng suốt ngàn đời lửa cháy
Một tiếng vườn rợp bóng lá cành vươn
Nghe mát lịm ở đầu môi tiếng suối
Tiếng heo may gợi nhớ những con đường.
Một đảo nhỏ xa xôi ngoài biển rộng
Vẫn tiếng làng tiếng nước của riêng ta
Tiếng chẳng mất khi Loa thành đã mất
Nàng Mị Châu quỳ xuồng lạy cha già.
Tiếng thao thức lòng trai ôm ngọc sáng
Dưới cát vùi sóng dập chẳng hề nguôi
Tiếng tủi cực kẻ ăn cầu ngủ quán
Thành Nguyễn Du vằng vặc nỗi thương đời.
Trái Đất rộng giàu sang bao thứ tiếng
Cao quý thâm trầm, rực rỡ, vui tươi
Tiếng Việt rung rinh nhịp đập trái tim người
Như tiếng sao như dây đàn máu nhỏ
Buồm lộng sóng xô, mai về trúc nhớ
Phá cũi lồng vời vợi cánh chim bay
Tiếng nghẹn ngào như đời mẹ đắng cay
Tiếng trong trẻo như hồn dân tộc Việt.
Mỗi sớm dậy nghe bốn bề thân thiết
Người qua đường chung tiếng Việt cùng tôi
Như vị muối chung lòng biển mặn
Như dòng sông thương mến chảy muôn đời.
Ai thuở trước nói những lời thứ nhất
Còn thô sơ như mảnh đá thay rìu
Điều anh nói hôm nay, chiều sẽ tắt
Ai người sau nói tiếp những lời yêu ?
Ai phiêu bạt nơi chân trời góc biển
Nhớ quặn lòng tiếng Việt tái tê
Ai ở phía bên kia cầm súng khác
Cùng tôi trong tiếng Việt quay về.
Ôi tiếng Việt suốt đời tôi mác nợ
Quên nỗi mình quên áo mặc cơm ăn
Trời xanh quá, môi tôi hồi hộp quá
Tiếng Việt ơi, tiếng Việt ân tình.
________________________________
Ngày xưa học “Sự giàu đẹp của tiếng Việt” nên từ đó có thói quen khi bản thân không hiểu trọn nghĩa của từ hay sai chỉnh tả hay có phát hiện mới sẽ bất giác thốt lên “Tiếng Việt thật giàu và đẹp!”. Và đúng như vậy, mình cảm thấy tự hào về ngôn ngữ của người Việt Nam chúng ta, trải qua bao năm tháng thăng trầm, qua bao sự biến đổi của dòng lịch sử, tiếng Việt đã vươn lên, và thích nghi cùng thời đại.
Vậy thì tại sao chúng ta không yêu và trân trọng nó? Tại sao không sử dụng nó một cách hoàn thiện nhất?
Khi đọc truyện online sẽ dễ dàng nhận ra rất nhiều lỗi sai chính tả, điều này hoàn toàn dễ hiểu vì chúng ta không phải Thánh hay đơn giản là những nhà ngôn ngữ học để nhớ hết được tất cả các đặc điểm của nó và chúng ta không có người soát lại….Tuy nhiên, đáng buồn là sách in bây giờ sau cả quá trình đọc lại, soát lỗi “chuyên nghiệp” vẫn để hở những lỗi sai rất ngớ ngẩn về mặt chính tả, chưa nói về mặt ngữ nghĩa.
Sai một hai lỗi thì có thể chấp nhận nhưng sai quá nhiều lỗi đấy là vì bạn cố tình không biết hay không quan tâm đúng sai?
Sai một lần thì có thể hiểu nhưng lần sau vẫn phạm phải lỗi sai tương tự – đấy là do bạn vẫn có thể không biết, cũng có thể do bạn không cần biết?
Không ai hoàn hảo nhưng điều hoàn hảo là chúng ta cố gắng hoàn thiện để vươn đến một sự hoàn hảo tương đối.
Truyền thông nói nhiều sự trong sáng và đa dạng của tiếng Việt đang dần mất đi, nhưng có lẽ họ quên nói rằng để duy trì tiếng Việt tồn tại không phải là những trang giấy ố vàng theo dòng thời gian mà chính là ngôn ngữ sinh hoạt hàng ngày từ thế hệ này qua thế hệ khác. Để bảo vệ tiếng Việt không phải ông bà, cha mẹ chúng ta – những thế hệ chứng kiến sự giao thoa của tiếng Việt với nhiều luồng văn hóa, chứng kiến sự thay đổi để quy về một mối của nó mà chính là chúng ta và những thế hệ con cháu chúng ta – những thế hệ được tiếp xúc với một tiếng Việt với một hệ thống từ ngữ khá mạch lạc, rõ ràng và đa dạng.
Để bảo vệ sự trong sáng và làm đa dạng thêm tiếng mẹ đẻ của chúng ta – chính là bản thân mỗi người chúng ta. Vì vậy, mình rất mong những người bạn 20s và những em nhỏ đừng làm hư mình cũng như hư hại tiếng mẹ đẻ đầy tự hào của mình bằng những thói quen xấu.
Thói quen là một thứ rất đáng sợ – những hành động bạn nghĩ đơn giản, vô hại (như sử dụng ngôn ngữ chat trong hầu hết mọi tình huống) được lặp đi lặp lại sẽ tạo ra một thói quen khó bỏ, ăn sâu, bám rễ chặt chẽ đến nỗi bạn không thể ngờ tới. Bất cứ cái gì cũng có hai mặt, ví dụ – ngôn ngữ chat – rất ngắn gọn, rất phong cách, tạo ra những cách hiểu mới…..nhưng nó sẽ làm mất đi sự thuần vốn có của tiếng Việt, đôi khi làm phức tạp thêm.
Đối với mình, ngôn ngữ chat thực sự là một ngôn ngữ khó hiểu, bạn nhắn tin đến thì 3 từ mình sẽ hiểu được ít nhất 1 từ, và rất nhiều khi lại mất thêm 1 tin nhắn để hỏi lại ý của người bạn ấy là gì 🙂
Bạn có biết: sách được tiêu thụ nhiều nhất ở Nhật chính là TỪ ĐIỂN. Thực sự tiếng Nhật là một ngôn ngữ khá phức tạp, và đa dạng cả về từ vựng, ngữ pháp, ngữ âm với chính cả người Nhật nhưng tiếng Nhật cũng là một nét văn hóa rất đáng tự hào của họ.
Vậy tiếng Việt của chúng ta thì sao? Cũng rất đáng để tự hào đó chứ ^^
Vùng đất băng giá 